«Քամին է որոշում՝ դուրս կգա՞ն ծովից, թե՞ ոչ»

Սևանի ավազանի մասին պատմող ԱՐԹՈՒՐ ՍԱՀԱԿՅԱՆԻ «Քամու հետ» վավերագրական լիամետրաժ ֆիլմն ընդգրկվել է «Ոսկե ծիրան» միջազգային փառատոնի «Հայկական համայնապատկեր» ծրագրում: «Քամու հետը» երիտասարդ ռեժիսորի դիպլոմային աշխատանքն է, արժանացել է նախագահի 2017 թ. երիտասարդական մրցանակին: Ֆիլմի պրոդյուսերը Լուսինե Սարգսյանն է:

-Արթուր, մասնակցությունը «Ոսկե ծիրան» փառատոնին ի՞նչ նշանակություն ունի երիտասարդ ռեժիսորի համար: Զգացողություններդ ինչպիսի՞ն են:
-Առաջին փառատոնն է, որ մասնակցում եմ, շատ հետաքրքիր է ինձ համար և ուրախալի, որ գնահատում, վստահում և հարթակ են տրամադրում երիտասարդ արվեստագետներին:
-Ֆիլմիդ փառատոնային կյանքը նոր է սկսվում, նպատակ ունե՞ս արտերկրում այն ներկայացնելու:
-Արդեն իսկ ներկայացրել ենք միջազգային տարբեր փառատոների, սպասում ենք պատասխաններին:
-Ասում են՝ գեղարվեստական ֆիլմերը, վավերագրականի համեմատ, շահեկան վիճակում են: Ի՞նչ ես կարծում՝ վավերագրությունը հետաքրքիր չէ՞:
-Ես դժվարանում եմ տարանջատել խաղարկային և վավերագրական կինոն: Ավելին՝ այն զգացողությունները, որ ունենում ես վավերագրական ֆիլմ դիտելիս, խաղարկային ֆիլմ դիտելիս չես ունենա: Եթե խոսենք համաշխարհային կինոշուկայի մասին, կան վավերագրական ֆիլմեր, որ Բեռլինի և միջազգային այլ կինոփառատոներում գլխավոր մրցանակների են արժանանում:
-Ֆիլմիդ սկզբում նշվում է, որ Սևանա լիճը Հայաստանի ամենամեծ ջրային ավազան է, որտեղ տարեկան միջին հաշվով 10 ձկնորս է խեղդվում: Ակնհայտ է, որ ֆիլմը ոչ միայն Սևանի, այլև ձկնորսների մասին է: Ինչու՞ անդրադարձար այս թեմային:
-Թեման ինձ հոգեհարազատ է: Ես մեծացել եմ այն վայրերում, որ ներկայացված են ֆիլմում: Բնական է, որ կինոյի միջոցով առաջին հերթին պետք է անդրադառնայի այն խնդրին, որն ինձ հուզում է:
-Ֆիլմը սոցիալակա՞ն շեշտադրում ունի:
-Այո, կա սոցիալական խնդիր, մարդիկ վտանգելով իրենց կյանքը, բառիս բուն իմաստով, օրվա ապրուստ են վաստակում: Այստեղ ուրիշ հարց էլ կա՝ այս վայրում ծնված մարդը, ուզի, թե չուզի, իր կյանքը կապում է Սևանի հետ: Աշխատատեղերի բացակայության պատճառով ապրուստի հիմնական միջոցը Սևանն է դառնում:
-Ֆիլմում կին ձկնորս կա, և իր գործն այնպես է անում, ասես դրանում ոչ մի առանձնահատուկ բան չկա: Կարծում եմ՝ քիչ են կին ձկնորսները:
-Նա տարածաշրջանի միակ կին ձկնորսն է: Շատ անմիջական է, անչափ կապված բնությանը: Այսպես ասած՝ տղամարդու գործ է անում, բայց այնքա՜ն քնքշությամբ, հմտորեն: Նա լողալ չգիտի, իսկ Սևանն անկանխատեսելի եղանակ ունի: Մտնում է ջուրը, աշխատում, բայց չգիտի՝ եղանակն ինչպես կփոխվի, ինքն այդ օրը տուն կվերադառնա՞, թե՞ ոչ:
-Եթե ֆիլմաշար նկարահանեիր Սևանի մասին, ի՞նչ շեշտադրումներ կանեիր:
-Իրականում նպատակ ունեմ եռապատում ստեղծելու, բայց հաջորդ երկու աշխատանքները ոչ թե Սևանին են վերաբերելու, այլ տարածաշրջանին: Իսկ առհասարակ, ինձ համար ֆիլմում, արվեստում ամենակարևորը մարդն է՝ իր ճակատագրով:
-Ֆիլմում կան կադրեր, որ լուսանկարներ են հիշեցնում, սա օպերատորական լավ աշխատանքի՞ արդյունք է: Ի դեպ, դու նաև ֆիլմի օպերատորն ես ու սցենարիստը:
-Ես մեծ մասամբ նկարահանել եմ մոտորանավակից կամ ափից, օպերատորն ավելի շատ կխանգարեր, քան կօգներ: Ինքս տեղում ճիշտ կողմնորոշվում էի: Ճիշտ դիտակետը և գեղեցիկ կադրերը երկարատև աշխատանքի արդյունք են, քանի որ ֆիլմը նկարահանել եմ մոտ երկու տարում: Եթե նկատեցիք, տարվա բոլոր եղանակները կան ֆիլմում:
-Իսկ սցենարը վավերագրական ֆիլմի պարագայում հարաբերական չէ՞:
-Իհարկե, կան բաներ, որ առաջ են գալիս նկարահանման ընթացքում, ու անմտություն է դրանց չհետևելը:
-Անդրադարձը հայկական թեմաներին երբեմն գավառականություն են որակում: Կարծում ես՝ հանդիսատեսին կգրավի՞ մեր իրականությունը, թե՞ առաջնային են աբստրակտ, գլոբալ, մոդեռն թեմաները:
-Թեմայի ընտրությունը կարևոր է, բայց ավելի կարևոր է, թե ինչպես ես ներկայացնում պատմությունը:
-Ինչու՞ «Քամու հետ»:
-Երկար մտածել եմ վերնագրի մասին: Աշխատանքային վերնագիրն էր «Մենք ապրում ենք այսպես», հետո ընտրեցի «Քամու հետը», որովհետև ձկնորսների կյանքը, մեծ հաշվով, կախված է քամուց, քամին է որոշում՝ դուրս կգա՞ն ծովից, թե՞ ոչ: Նկարահանումների ընթացքում մենք ևս զերծ չմնացինք նմանատիպ դժբախտությունից: Ֆիլմի այդ հատվածը շատ տարբեր է իր գունային լուծումներով՝ լիճը մռայլ է ու սև: Նկարահանումների ժամանակ գտնվեց ջրասույզ եղած ձկնորսներից մեկը, մյուսին դեռ փնտրում են:
-Հաջորդ ֆիլմդ ինչի՞ մասին է լինելու:
-Էվելինա Մակարյանի: Այն դեռևս սցենարական փուլում է:

Զրուցեց Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆԸ

Լուսանկարներ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ